Nargin, Hazar Deniz'inde, başkent Bakü'ye deniz yoluyla 45 dakikalık mesafede küçük bir ada. 3 bin 100 metre uzunluğa 900 dekarlık bir büyüklüğe sahip. Ada 1'inci dünya savaşından önce ağır suçluların tutulduğu hapishane olarak kullanılmış. Ancak Ruslar Sarıkamış harekâtından sonra bu adayı Türk savaş esirlerinin tutulacağı bir kamp haline getirmiş. Başarısızlıkla sonuçlanan Sarıkamış Harekâtından sonra binlerce asker esir düşmüştü. Ruslar sadece askerleri değil Erzurum ve Kars halkını da esir almıştı. Esirlerin büyük çoğunluğuysa Nargin adasına gönderildi. Bu tarihi adaya ulaşım oldukça zor ve her yer Türk savaş esirleriyle doluydu. Yıllar sonra ortaya çıkan Rus arşivlerinde ki görüntülere baktığımızda Türk esirlerin çektiği eziyet açıkça belli oluyor. Bir tabak yemeğe onlarca kişi ve yarışırcasına kaşık sallıyor. Bu görüntü Türk esirlere iyi bakılıyormuş izlenimi vermek için Kızılhaç'a gösterilmek için çekilmiş. Video görüntülerinde askerlerimize oyunlar oynatılmış, güreştirilmiş. Kızılhaç bu görüntülerle yanıltılmaya çalışılmış. Bir başka görüntüdeyse Rusların ufak çocukları bile Nargin Adası’nda zorla esir tuttuklarını gösteriyor. Esir çocuklar serinlemek için Hazar Denizi'ne girmişler. Ada günümüzde askeri alan ve boş tutuluyor. Nargine gitmek içinse Azerbaycan Devletinin özel izni gerekiyor. Sarıkamış Dayanışma Grubu Başkanı Profesör Doktor Bingür Sönmez özel izinle gittiği Nargin Adası'nda acı bir gerçeği ortaya çıkardı. Kötü şartlar yüzünden ölerek şehit düşen yüzlerce şehit kemikleri ortalığa saçılmış halde idi. (Fotoğraflarla belgelidir) Bingür Sönmez Hargin şehitlerimizin kemiklerini Türkiye'ye getirerek neden öldüklerini belirlemek üzere adli tıp kurumuna gönderdi. Nargin Adasına gönderilen esirler (Çıkan sonuçlara göre) Açlık ve hastalıklar yüzünden şehit düşmüşler. Profesör Sönmez, Nargin adasından getirdiği kemikleri toplanarak vatan topraklarında toprağına gömülmesi, bir ’Şehitlik’ yaptırmaktı. Nargin adasında yaşanan acı olayların birde şahidi vardı; Yazar Ergun Göze'nin babası Ahmet Göze… Yedek subay olarak gittiği Sarıkamış Harekâtında esir düşerek Nargin adasına gönderilmişti.  Babasının esarette yıllarında yaşadıklarını bir kitap haline getiren yazar Ergun Göze, Azeri halkının esir askerlere yardımlarda bulunduklarının altını çiziyor. Baba Ahmet Göze'nin anlattıklarına göre: Rus askerleri arasında bulunan Ermeniler Türk esirlere işkence yapıp, büyük bir dram yaşatmış idam bile etmişler. Prof. Dr. Bingür Sönmez; “Tabii ki Şehitlerimizin de birer dikili taşları, olması gerekiyordu. Benim ve arkadaşlarımın yaptıkları onlara, Şehitlerimize Vatan Borcumuzdu” diyor.  Huzur içinde yatsınlar… Saygılarımla