Zohran Mamdani’nin yükselişi, Amerika’da unutulmuş bir kelimeyi yeniden hatırlattı: Umut. Bir zamanlar “Amerikan Rüyası” dünyanın gözünü kamaştırırdı. Bugün o rüya, kiraları ödenemeyen, sağlık masrafından korkan, ay sonunu getiremeyen milyonların uykusuna kâbus olarak dönüyor. Ve tam da bu yorgun rüyanın içinde, demokratik sosyalizm yeniden sahneye çıkıyor. *** Zohran Mamdani, New York’un yeni belediye başkan adayı. Uganda doğumlu, Hint kökenli, Müslüman bir Amerikalı. Bir kuşağın yorgunluğunu, dışlanmışlığını, geçinemeyen şehir insanının sesini temsil ediyor. Donald Trump’ın “Bu komünist Başkan Washington’la kavga etmekten başka bir şey yapamayacak” sözlerine karşılık sakin ama net bir cevap veriyor: > “Ben komünist değilim. Ben, her insanın onurunun korunmasını savunan bir demokratik sosyalistim.” Amerika’da uzun süredir “sosyalist” kelimesi duvarlara yazılmıyor, duvarlardan siliniyordu. Ama şimdi o kelime, Demokrat Parti’nin kanatları altında, yeniden dolaşımda. Tıpkı 2016’da Bernie Sanders’ın başlattığı gibi… O yarışta Sanders, Hillary Clinton’la başa baş gitmişti. O gün, Amerikan solunun tohumları atılmıştı. Bugün Mamdani, o tohumların ilk filizlerinden biri. *** Alman sosyolog Werner Sombart, 1906’da şöyle yazmıştı: > “Biftek ve elmalı turtanın hüküm sürdüğü topraklarda her sosyalist ütopya yok olmaya mahkûmdur.” Belki o dönem haklıydı. Ama şimdi biftek lüks, elmalı turta nostalji oldu. ABD’de orta sınıf küçülüyor, kira ortalama maaşın üstüne çıktı, sağlık sigortası masrafları tavan yaptı. Sombart’ın “ütopya” dediği fikirler artık halkın gündelik talebine dönüştü. *** Mamdani’nin vaatleri kulağa basit geliyor: Konut kiralarını dondurmak. Toplu taşımayı ücretsiz yapmak. Zenginlerden daha fazla vergi alıp şehir hizmetlerini genişletmek. Ama Amerika’da bu fikirler “radikal” sayılıyor. Çünkü sistemin kendisi, refahı değil kârı önceleyen bir düzene kilitlenmiş durumda. Mamdani, o kilidi açmaya çalışan bir kuşağın sembolü. Tıpkı Türkiye’de, “artık böyle yaşanmaz” diyen gençlerin sembolü gibi. *** Bizim ülkemizde de tablo farklı değil: Konut krizinden bunalan, düşük maaşla geçinemeyen, geleceğini göremeyen bir gençlik var. Ve tıpkı Amerika’daki gibi, yeni bir siyasî dil arıyorlar. Ne sağcı ne solcu… Sadece insanca yaşamak isteyen bir dil. Belki bizdeki “kiracı” ile New York’taki “subway yolcusu” arasında sandığımızdan fazla ortak nokta var. *** Trump öfke üzerine siyaset kurdu. Mamdani onur üzerine kuruyor. Ve belki de çağ değişiminin en derin göstergesi bu. Dünya öfkeyle yoruldu; şimdi onur, eşitlik ve adalet arıyor. *** Mamdani ABD Başkanı olur mu, bilinmez. Ama onun hikâyesi bize bir şey söylüyor: Gerçek değişim bazen devrimle değil, bir şehir otobüsünü ücretsiz yapma hayaliyle başlar. Ve o küçük hayaller büyüyüp, büyük sistemleri sarsabilir. Atlantik’in öte yanındaki bu rüzgâr, belki bir gün Boğaz’a da uğrar. Belki bir gün, biz de kendi Mamdani’mizi konuşuruz. O zamana kadar, umut — elmalı turtadan daha kalıcı bir tat olarak — aklımızda kalsın.