Okullar ara tatile girdi. Çocuklar bir dönem boyunca sınavlar, projeler, etkinlikler derken yoğun bir tempoyu geride bıraktı. Tatil deyince ilk akla gelen sorulardan biri hemen beliriyor: “Peki, ödev olacak mı?” Bu soru yalnızca öğrencilerin değil, velilerin de zihninde dönüyor. Kimi “ödev olmalı, unutmasınlar” diyor, kimi “biraz da dinlensinler” diye düşünüyor. Peki, doğru olan ne? OECD Verilerine Göre Türkiye İlk 10’da OECD’nin güncel eğitim verilerine göre Türkiye, öğrencilerin ev ödevine ayırdığı süre bakımından ilk 10 ülke arasında yer alıyor. 15 yaşındaki öğrenciler haftalık ortalama yaklaşık 10–12 saat, yani günde 2 saate yakın süreyi ödev yaparak geçiriyor. Bu, OECD ortalamasının oldukça üzerinde bir rakam. Ancak dikkat çekici bir ayrıntı var: çok ödev verilmesi, öğrencilerin akademik başarılarını aynı ölçüde artırmıyor. Çünkü asıl farkı, ödevin miktarı değil niteliği yaratıyor. Fazla Ödev = Fazla Öğrenme mi? Araştırmalar gösteriyor ki ödev süresi belli bir eşiği aştığında verim düşmeye başlıyor. Haftada beş saat civarındaki dengeli bir çalışma süresi, anlamlı öğrenme için yeterli kabul ediliyor. Bunun ötesinde, özellikle destek alamayan öğrencilerde eşitsizlik artabiliyor. Evde uygun ortamı, sessiz alanı ya da rehberliği olmayan öğrenciler ödevi bir yük gibi hissediyor; bu da motivasyonu düşürüyor. Peki, İyi Bir Ödev Nasıl Olmalı? İyi bir ödev, öğrenciyi ölçen değil, geliştiren bir araçtır. Anlamlı olmalı: Öğrenciye neyi neden yaptığını göstermeli. Uygun sürede bitmeli: Dinlenmeye, spora, sanata zaman bırakmalı. Farklılaştırılmalı: Her öğrencinin öğrenme hızı aynı değildir; ödevler buna göre çeşitlenmeli. Geri bildirim içermeli: “Yaptın mı?” yerine “Nasıl yaptın, zorlandığın yer oldu mu?” sorusu yöneltilmeli. Yaratıcılığı desteklemeli: Ezber yerine keşfetmeye, üretmeye yönlendirmeli. Tatil, Yeniden Denge Zamanı Ara tatil, sadece dinlenmek değil; aynı zamanda öğrenmeyi sindirme, içsel dengeyi bulma zamanı. Öğrencilerin bu dönemde kitap okuması, doğada vakit geçirmesi, ailesiyle zaman paylaşması da en az ödev kadar öğreticidir. Çünkü eğitim, sadece defterdeki satırlarda değil, yaşamın içindedir. Türkiye’de öğrenciler, dünya ortalamasına göre daha fazla ödev yapıyor. Fakat asıl mesele, “ne kadar ödev verildiği” değil, “ödevin öğrencide nasıl bir öğrenme duygusu bıraktığı.” Ara tatil, bu dengeyi yeniden hatırlamak için güzel bir fırsat.