Sen de Bağışçı Ol!

Kök hücre nakli kan, kemik iliği, lenf bezi kanseri gibi kemik iliği yetmezlikleri ve doğumsal bazı kan hastalıklarının tedavisinde başvurulan yöntemlerden biri. Türkiye’de kemik iliği nakilleri için artık sanıldığının aksine bekleme sırası kalmadı ve Türkiye’nin kök hücre naklinde herhangi bir alt yapı sorunu da bulunmuyor. Kök hücre naklinde Avrupa’da 3. sıradayız ve son yıllarda hızlı bir yükselişe geçen sağlık turizminde de lokomotif alanlar arasında yer alıyor. Tüm bunlara bakıldığında iyi bir durumda olmamıza rağmen iyileştirilmesi gereken noktalar da bulunuyor. Yetersiz olan bağışçı sayısını artırmak ve tüm akraba topluluklarına hizmet vermek gibi. Kemik iliğinde bulunan kök hücreler kanımızdaki hücrelerin oluşumunu sağlayan ana hücreler. İki türlü yapılan kök hücre naklinde hastaya başka birisinden kök hücre verilebiliyor ya da nakil hastanın kendi kök hücrelerinden yapılıyor. Hastaya hangi tip nakil yapılacağı verici olup olmamasına, hastalığın tipine veya mevcut genel durumuna göre karar veriliyor. AVRUPA BİRLİĞİ'Nİ GEÇTİK 2014 sonu itibarı ile Sağlık Bakanlığı’nın ve SGK'nın teşvik ve destekleyici yaklaşımları ile Türkiye’de kemik iliği nakli sorununun çözüldüğü söyleyen Yıldırım Beyazıt Ünv. Tıp Fak. İç Hastalıkları ABD ve Hematoloji BD Öğretim Üyesi Hematolojik Onkoloji Derneği Kurucu Başkanı Prof. Dr. Fevzi Altuntaş şunlara dikkat çekiyor: "Türkiye nakil sırası bekleyen hasta durumundan hasta bekleyen merkez durumuna gelmiştir. Sağlık turizmi kapsamında gelen hasta oranı ise %15’i aşmıştır. TÜRKÖK projesinin tam anlamıyla hizmet sunması ile akraba dışı ve kordon kanı nakillerinde artış olması ve bu durumda Avrupa’da kemik iliği nakli alanında lider ülke konumuna geçmemiz bekleniyor." YURT DIŞINA GİTMEYİN Türkiye’de yapılan kemik iliği nakilleri ile Avrupa ülkelerinde yapılan nakil başarılarının aynı ve hatta daha ileri noktada olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Fevzi Altıntaş şöyle devam ediyor: “Artık Türkiye’den hiç kimse ilik nakil olmak için yurt dışına gönderilmiyor. Aksine yurtdışından sağlık turizmi kapsamında yüzlerce hasta ülkemize geliyor. Ülkemizde kemik iliği naklinde en önemli konu bağışçı sayısının artırılması. Dünyada bağış ortalaması yüzde 1,7 iken bu oran Almanya ve Amerika’da yüzde 4, Türkiye’de ise bağış oranı 10 binde 6.” Nasıl bağışçı olunur? Kızılay ve Sağlık Bakanlığı arasında uygulanan protokolle Gönüllü Kemik İliği Bağışçı sayısını artırmak hedefleniyor. Peki bu uygulama nasıl gerçekleştiriliyor? Kızılay’a kan vermek için gidenlere ilave soru olarak “Gönüllü kök hücre bağışçısı olmak ister misiniz?” sorusu soruluyor. Kan bağışı yapan kişi kök hücre bağışçısı olmayı kabul ederse ileri testler için kendisinden bir tüp kan alınıyor. 18 ile 55 yaş arası en az 50 kg ağırlığındaki her sağlıklı kişi kök hücre vericisi olabiliyor ve hastanın bilgileri bilgi bankasına kaydediliyor. Prof. Dr. Fevzi Altıntaş, “kök hücre nakli gereken hastaların en kısa sürede ve en yüksek nitelikte tedavi olma şansı, gönüllü verici havuzunun artırılması ile mümkündür. Bu şekilde nakil için bekleyen hasta sayısı ve ölümler azaltılabilecektir” diyor. Hücre nakline ihtiyaç varsa Kök hücre nakli ihtiyacı olan bir hastanın önce kardeşleri ve akrabaları doku grubu uyumu açısından araştırılıyor. Prof. Dr. Fevzi Altıntaş, “Eğer hastanın doku grubuna uygun kardeş veya akraba vericisi yok ise, o zaman önce ulusal sonra uluslararası kemik iliği doku bilgi bankalarında uygun başka bir verici olup olmadığı araştırılıyor ve buralarda kök hücreler değil, verici bilgileri saklanıyor” diyor. Gönüllülük esas alınıyor Kök Hücre Projesi ve TÜRKÖK sayesinde birçok hastalığa çare bulunması hedefleniyor. Bunun yanı sıra bağışlanan örnekler Sağlık Bakanlığı himayesinde ve gizlilik ile korunuyor. Sağlık Bakanlığı doku tiplendirme sonuçlarını tamamen kendi bünyesinde tutuyor. Verici olan istediği zaman da fikrini değiştirebiliyor. Kemik iliği nakli bekleyen bir hastanın dokusu ile eşleşirse bağışçı aranıyor. Onaylarsa ve sağlık durumu da iyiyse merkeze tekrar çağırılıyor ve tekrar kendisinden kan alınıyor. Bu sistem hep gönüllük üzerine kurgulanıyor.