Uçağa binerken dikkat... Sürekli arıza yapıyor

Dünyanın en büyük ticari yolcu jeti olan Airbus SE A380, pandemi sonrası küresel seyahatin yeniden canlanmasıyla birlikte tam yolcu kapasitesiyle uçarak beklenmedik bir canlanma yaşadı. Ancak, yaşlanan süper jumbo uçağı güvenli bir şekilde havada tutmak, havayolları için giderek daha pahalı ve baş ağrıtıcı bir sorun haline geliyor. İlk uçuşundan iki yıl sonra, devasa dört motorlu uçak için onarım, inceleme veya yedek parça talebinde bulunan düzenleyici bültenler birikmeye başladı. Bazıları, zamanında ekipman kontrolü talebi gibi prosedürel iken, diğerleri daha ciddi. Sızıntı yapan kaçış kaydırakları, çatlak contalar ve kırık iniş takımı aksı, Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı tarafından Ocak 2020'den bu yana A380 için listelenen 95 uçuşa elverişlilik direktifi arasında yer alıyor. Bu, aynı dönemde büyük Boeing uçakları için çıkarılan direktiflerin yaklaşık iki katını oluşturdu. Daha yeni ve yakıt verimliliği daha yüksek jetlerin arzının yetersiz olması nedeniyle, çift katlı A380'i kullanan havayolları, bu uçağı uçurmaya devam etmekten başka seçeneğe sahip değil. A380, ilk çıktığı yıllarda, dünya çapında 1500 şirket tarafından üretilen 4 milyon parçayla uluslararası işbirliğinin bir zaferiydi. Şimdi, yaşlılık döneminde, uçağın karmaşıklığı, Covid sonrası dönemde havacılığın parçalanmış tedarik zincirlerini zorluyor. Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) yaptığı açıklamada, “A380, ölçeği nedeniyle diğer uçaklara kıyasla bakımı daha zor olan karmaşık bir uçaktır” dedi. “Uçuşa elverişlilik direktifinin yayınlanmasının bir stigma oluşturmaması güvenlik açısından çok önemlidir. Güvenlik her şeyden önce gelir.” denildi. Ajans, bir uçağı güvenli hale getirmek için alınması gereken önlemleri zorunlu kılan bu tür direktiflerin “kapsamı ve aciliyeti açısından büyük farklılıklar gösterebileceğini” belirtti. EASA, farklı uçaklar için hava uygunluk direktiflerinin hacminin “karşılaştırma için iyi bir temel oluşturmadığını” belirtti. YOLCULAR MAHSUR KALIYOR Ancak, 485 veya daha fazla yolcu taşıma kapasitesine sahip olan bu uçakta, mekanik arızalardan kaynaklanan gecikmeler maliyetli olabilir ve uçuş programında bir dizi sorun yaratabilir. Qantas Airways şirketinin amiral gemisi olan Sidney-Londra rotasında uçan bir A380 uçağı, 7 Mayıs'ta Singapur'da yakıt pompası sorunları nedeniyle arıza yaptı. Londra'ya devam eden uçuş 24 saatten fazla ertelendi ve yolcular otellerde konakladı. Bu, Qantas'ın A380'lerini yeniden faaliyete geçmesinden bu yana Singapur'da QF1'i geciktiren en az ikinci yakıt pompası sorunu oldu. Daha yakın zamanda, 14 Temmuz'da Singapur'dan A380 ile Sidney'e gitmesi planlanan Qantas yolcuları, teknik sorunlar nedeniyle günlerce gecikti. Onları daha erken geri getirmek için yapılan planlar, Sidney havaalanında başka bir A380'in, bir hava köprüsünün motorlarından birine çarpması sonucu hasar görmesi nedeniyle karmaşık hale geldi. British Airways'e ait A380, G-XLEB, kısa süre önce Manila'da 100 günden fazla kaldı. Flightradar24'e göre, Haziran ortasında Londra Heathrow'a döndükten sonra, sonraki 30 günün sadece yedisinde uçtu. Yine de, IAG SA'ya ait British Airways, gelecek yıldan itibaren A380 kabinlerinin yenilenmesini de içeren bir iç mekan yenileme programına başlayacak, bu da havayolunun bu uçağı yıllarca uçurmaya devam edeceğini gösteriyor. GECİKMELER ŞÖHRETİNİ LEKELİYOR A380'i kullanan havayolları için büyük kapasiteli alternatifler çok az. Boeing'in yeni 777X modeli planlanandan yıllarca geride ve Airbus, uzun menzilli A350'leri yeterince hızlı üretemiyor. Bu arada, A380 operatörleri, üretimi durdurulan ve işletme maliyeti giderek artan bir süper jumbo ile baş başa kalıyor. Çevrimiçi havacılık forumlarında, bazı hizmetler arızalar, iptaller veya gece boyu süren gecikmelerle ün kazanıyor. Airbus yaptığı açıklamada, A380'in “son 12 ayda küresel filoda yüzde 99 oranında yüksek bir operasyonel güvenilirlikle planlı hizmetlerini sürdürdüğünü” belirtti. Airbus, müşterilerin A380 filolarıyla operasyonlarını optimize edebilmelerini sağlamak için tam teknik destek sağlamaya kararlı ve bu, uçak hizmet vermeye devam ettiği sürece devam edecek. 60 BİN SAATLİK İŞ GÜCÜ GEREKEBİLİR Bu arada, A380'ler dünya çapındaki atölyelerde yer ve iş gücü kaplayarak, daha geniş ticari filo için onarım tesislerinin yetersizliğini daha da kötüleştiriyor. Uçak tamircisi Lufthansa Technik'e göre, devasa uçağın kapsamlı bir kontrolü 60 bin saatlik iş gücü gerektirebilir. Qantas, bazı çift katlı uçaklarını Almanya'nın Dresden kentine göndererek bakımdan geçiriyor, British Airways, uçaklarını onarım için Manila'ya uçuruyor ve dünyanın en büyük A380 operatörü olan Emirates, bazı uçaklarını Çin'de bakımdan geçiriyor. ARIZALAR PANDEMİ KAYNAKLI Uçağın son zamanlarda ortaya çıkan bazı arızaları, pandemi sırasında havayollarının A380'lerini Kaliforniya çölünde, İspanya'nın merkezinde veya Avustralya'nın iç kesimlerinde park ettikleri uzun süreli yerden kalkışsız kalma dönemlerinden kaynaklanıyor. İNİŞ TAKIMLARINDA ÇATLAK TESPİT EDİLDİ Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA), 16 Mayıs'ta yayınladığı bir uçuşa elverişlilik direktifiyle acil durum şişirilebilir kaçış kaydıraklarının değiştirilmesini emretti. Yapıştırılmış dikişler, muhtemelen depolama sırasında neme ve ısıya maruz kalması nedeniyle çatlamıştı. EASA, bu arızanın ölümcül sonuçlara yol açabileceğini belirtti. 7 Nisan'da EASA, iniş takımlarını kanatlara bağlayan bağlantı parçalarında çatlaklar bulunması üzerine A380'lerin denetlenmesini emretti. Geçen yıl Nisan ayında çıkarılan bir direktif, 2020'den beri depoda bulunan bir uçakta meydana gelen bir kırılma nedeniyle bazı iniş takımı akslarının değiştirilmesini gerektirmişti. ÜRETİMİ DURDURULDU A380'in geleceği, Covid-19'un 2020'nin başlarında küresel seyahati durdurmasıyla zaten şüpheli hale gelmişti. Bir yıl önce, Airbus, satışların beklentilerin altında kalması nedeniyle üretimi durdurmuştu. Covid-19 salgını gerilediğinde ve sınırlar yeniden açıldığında, A380 aniden yeni bir amaç buldu. Seyahat sektörü patlama yaşadı ve Singapore Airlines, Deutsche Lufthansa AG ve Qantas gibi havayolu şirketleri, uçağın rakipsiz taşıma gücünü bir kez daha benimsedi. NTV