Ukrayna yönetiminin barış müzakereleri yapmak üzere Rusya yönetimiyle görüşmeye hazır olduklarını iletmesine karşın Rusya’nın büyük çaplı saldırılarının odağında Kiev ve Odessa yer almıştır. İsrail-Gazze arasındaki sıcak gelişmeler devam etmektedir. Son olarak Hamas liderlerinin Doha’yı da merkez kullandıklarını belirten İsrail, Hamas liderliğini he-def alarak Katar’a saldırı gerçekleştirmiştir.
Fransa’daki siyasi istikrarsızlık ekonomide risklerin artmasına neden olmakta ve resesyon korkularını artırmaktadır. Yönetimin bütçe tartışmaları ve 44 milyar Euroluk bütçe tasarruf planına ulusal meclisten güven oyu alamayan hükümet düşmüş olup, yeni hükümet arayışları başlamıştır.
Fed’in faiz indirim beklentileri, Jeopolitik risklerin bölgede tırmanmaya devam etmesi yanında Venezuela krizinden destek bulan altın fiyatları rekor kırmaya devam etmekte olup, geçtiğimiz haftada artarak kapatmış, bu haftada Ons’u 3.648 dolara ulaşmıştır.
ABD’de üretici fiyatlarındaki değişimi gösteren ağustos ayı ÜFE verisi tahminlerin altında kalarak aylık yüzde 0,1 düşerek yıllık bazda yüzde 2,6 artış göstermiştir. Piyasaların beklentisi ise yüzde 3,3 artış gerçekleşmesi yönündeydi. Bu çerçevede ABD başkanı enflasyonun düştüğünü bu yüzden politika faizlerinin hızla düşürülmesi gerektiği konusunda FED’e baskı yapmaktadır. ABD 30 yıl vadeli mortgage ortalama faiz oranı yüzde 6,49 seviyesinde seyrederken başvurular yüzde 9,2 artmış durumdadır.
TÜİK Ağustos ayı yıllık bazda enflasyonunu yüzde 32,95 olarak açıklamıştır. ENAG yüzde 65,49, İTO ise İstanbul’da perakende fiyatların yıllık olarak yüzde 40,83 olarak artış gösterdiğini açıklamıştır.
Ekonomide Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 2026-2028 yılları için hazırlanan 3 yıllık orta vadeli hedefler (OVP) ile temel ekonomik hedefler belirlenmiştir. 2025 yılı enflasyon hedefi artırılarak yüzde 28,5’a, 2026 hedefi de artırılarak yüzde 16 yükseltilmiştir. Büyüme hedefleri ise düşürülerek 2025 için 3,3 ve 2026 için ise yüzde 3,8 olarak belirlenmiştir. Kişi başına düşen milli gelir 2025 yılı için 17.748, 2026 için 18.621 dolar olarak belirlenmiştir. İşsizlik hedefleri ise 2025 için yüzde 8,5, 2026 için yüzde 8,4 olarak belirlenmiştir. İhracatta 2026 hedefi 282 milyar dolar, 2027 hedefi 294 mil-yar dolar, 2028 hedefimiz ise 308,5 milyar dolar olmuştur.
Yeni OVP hedefleri enflasyonla mücadele, sürdürülebilir büyüme, kamu maliyesi, iş ve yatırım ortamını iyileştirme için gerekli içerik taşıdığından olumlu olarak yorumlanmış-tır.
9 Eylül 2025 Salı günü resmi gazetede yayımlana yurt dışı çıkış harcı 18.Eylül’den itibaren yüzde 40,8 zam yapılarak 1.000.-TL yükseltilmiştir.
Ekonomistlerin tahminlerinde politika faizi için 200 baz puan düşürülerek yüzde 41’e çekilmesi beklentisi varken; TCMB PPK toplantısında 250 baz puan indirim ile yüzde 40,5 seviyesine çekmiştir. Ekonomistlerin yıl sonu politika faizi beklentisi ise yüzde 36,5 olarak devam etmektedir. Politika faizi Temmuz 2025 ayında 300 baz puan indirilerek yüzde 43’e çekilmişti. Beklentilerin üzerinde gelen GSYH ve Ağustos ayı TÜFE oranı sebebiyle faiz indirim hızı yavaşlasa da piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşmiştir. TCMB faiz kararı açıklanması beklenirken, bankalar mevduata uyguladıkları faiz oranlarını aşağı yönlü belirlemeye başlamışlardır.
Bu gelişmeler çerçevesinde Türkiye ekonomisini değerlendiren TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı) para politikaları değerlendirme notunda Eylül başından bu-güne siyasi gelişmeler ve belirsizlikler finansal istikrar göstergelerinin izlenmesi gerektiğinin altını çizerek risklerin devam ettiğini, mal-hizmet fiyatlarında yüksek artışların olduğuna dikkat çekerek bütçe açıklarının yüksek sevilerde seyrettiğini belirtmişlerdir. TEPAV Özetle Türkiye’nin yaşadığı belirsizliğin riskleri artırdığı uyarısıyla, yapısal önlemlerin önemli olduğunu belirtmiştir.
Resmi Gazete de yayımlanan gerçek usulde vergilendir-meye tabi olan esnaf tanımı genişletilmiş, basit usule tabi olan vergi istisnasından yararlanan esnaf tanımı daraltılmış-tır. 1 Ocak 2026’dan itibaren geçerli olmak üzere 30 Büyük Şehirlerde nüfusu 30 bin üzerindeki ilçelerde faaliyet gösteren esnafın önemli bir kısmı gerçek usulde vergilendirme kapsamına alınmıştır.
Fitch Ratings Türkiye’deki bankaların marj daralması ne-deniyle sorunlu krediler (NLP) artışı ve yükselen kredi karşılıklarından dolayı performanslarını düştüğünü belirtmiş, yükselen TL faiz oranları, yavaşlayan ekonomik büyüme olumsuz olarak etki yarattığını belirtmiştir. Rapora göre bankaların işletme karı/ortalama risk ağırlıklı varlıklar oranı düşmekte, takipteki krediler artmaktadır.
Fitch Ratings’in dünya ekonomisinde önemli ölçüde yavaş-lama beklendiğini küresel ekonomik büyüme hızının 2025 yılında yüzde 2,4’e, 2026’da ise yüzde 2,3’e gerilemesinin beklendiğini aktarmaktadır. Türkiye’ye yönelik tahminlerde ise yıllık enflasyonun düşme eğiliminde olduğunu yıl sonun-da yüzde 28’e yavaşlamasının beklendiğini raporlamıştır. Fitch Ratings TCMB’nin politika faizinin ise 3 toplantı ile 800 baz puan düşürerek yüzde 35 seviyesinde tamamlanmasının beklendiğini raporlamıştır.
BIST100 endeksi dalgalı seyrini sürdürürken 10.320 puana gelmiş, Dolar/TL paritesi 41,36, Euro/TL paritesi 48,60 TL, Alton Onsu 3.649 dolar, gram altın 4.856.-TL. seviyesinde seyretmektedir.
Yatırımcılar Piyasalarda FED faiz indirim miktarı, altın fiyatlarında oluşan ve oluşacak gelişmeler, küresel piyasalar Ukrayna-Rusya ile İsrail-Hamas arasındaki savaş ve barış görüşmelerini takip etmektedir.
Saygılarımla,
(merkoyun@gmail.com)
ENFLASYON LÛGATI BİLGİ NOTLARI;
Hiperenflasyon: İki haneden başlayarak sürekli yüksek düzeyde seyreden enflasyon
Shiringflasyon: Etiketi değiştirmeyip malın miktarını azaltarak alıcıyı kandırma
Stakflasyon: Yüksek enflasyon ortamında durgunluğun sürmesi hali