AYDIN - Zeytin ve zeytinyağı sektörüne dair sorun, çözüm önerileri ve talepleri tespit etmek üzere gerçekleştiren sektör toplantısı Aydın Ticaret Borsası ev sahipliğinde yapıldı. Aydın’ın önemli ürünlerinden olan zeytinde geçtiğimiz yılın sezon değerlendirilmesinin yapıldığı toplantıda, sektör temsilcileri sorun ve taleplerini iletti.

Aydın Ticaret Odası Rifat Hisarcıklıoğlu Konferans Salonu’nda saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasıyla başlayan programın açılış konuşmasını gerçekleştiren Aydın Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Çondur, borsa olarak zeytin ve zeytinyağının tanıtılması adına çalışmalarına aralıksız devam ettiklerini vurgulayarak, "Zeytin ve zeytinyağı üretimi, ülkemizin en önemli tarımsal faaliyetlerinden biri olmakla birlikte, ilimiz ekonomisine de önemli ölçüde katma değer sağlamaktadır. Türkiye, dünya zeytinyağı üretiminde 2. sırada yer almakta olup ilimiz ise Türkiye zeytinyağı üretiminde 3. sıradadır. Türkiye’de yağlığa ayrılan zeytin ağacı varlığının ve yağlık zeytin üretiminin yüzde 14’ünün ilimize ait olduğunu belirtmek isterim. Ülkemizde sofralığa ayrılan zeytin ağacı varlığının yüzde 9’u ilimizde yer almakta, sofralık zeytin üretiminin ise yüzde 13’ü ilimizden karşılanmaktadır. 2024 yılında ülkemizde 1 milyon 166 bin 318 ton sofralık zeytin üretimi gerçekleşmiş olup, bu üretimin yaklaşık 152 bin 362 tonu ilimize aittir. Ülkemiz, 2024-2025 Sezonunda; zeytinyağında 1 Kasım 2024 - 30 Eylül 2025 arasında 243 milyon 993 bin dolar sofralık zeytinde 255 milyon 309 bin dolar ihracat gerçekleştirmiştir İlimiz ise 2024 -2025 Sezonunda ülkemize; zeytinyağında yaklaşık 3 milyon 115 bin dolar, zeytinde ise yaklaşık 46 milyon 980 bin dolar katkı sağlamıştır. Aydın Ticaret Borsası’nda 2024-2025 sezonunda 29 bin 761 ton sofralık zeytin işlem görmüş olup, hms ortalama satış fiyatı 60 lira 13 kuruş olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde 17 bin 878 ton zeytinyağı işlem görmüş, hms ortalama satış fiyatı ise 159 lira 41 kuruş olarak gerçekleşmiştir. Ülkeler bazında, 2020-2024 yılları arasında ihracat ortalaması göz önünde bulundurulduğunda, en yüksek miktarda ihracatın 930 bin 197 ton ve yüzde 44’lük payla ispanya tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. İkinci sırada 330 bin 892 tonluk yıllık ortalama ihracat miktarı ve yüzde 15’lik pay ile İtalya, üçüncü sırada ise 214 bin 285 tonluk ortalama ihracat ve yüzde 10’luk pay ile Portekiz yer almaktadır. Ülkemiz, Portekiz ve Yunanistan’ın ardından 91 bin 86 tonluk ihracat miktarı ve yüzde 4’lük payla beşinci sırada bulunmaktadır" dedi.

Çondur konuşmasının devamında, "Ülkeler arası bu ihracat rakamları maddi olarak ifade edildiğinde ise ilk sırada 4 milyar 390 milyon dolar ortalamayla İspanya bulunmakta olup, ihracattaki payı yüzde 40’tır. İkinci sırada bulunan İtalya ise 2 milyar 124 milyon dolarla yüzde 19,6’lık bir paya sahiptir. Üçüncü sırada bulunan Portekiz’in ise ortalama ihracat değeri 1 milyar 55 milyon dolar olup ihracattan aldığı pay yüzde 10’dur. Ülkemiz ise Tunus ve Yunanistan’ın ardından 404 milyon dolar ve yüzde 4’lük payla 6. sırada yer almaktadır. 2020-2024 yılları arasındaki ithalat ortalamaları incelendiğinde ise en yüksek miktarda ithalatın 514 bin 267 ton ve yüzde 24’lük payla İtalya tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. İkinci sıradaki ABD 378 bin 492 ton yıllık ortalama ithalat miktarına ve yüzde 18’lik paya sahiptir. Fransa ise 128 bin 954 ton yıllık ortalama miktarı ve yüzde 6’lık payla üçüncü sırada yer almaktadır. 2020-2024 yılları ithalat ortalaması göz önünde bulundurulduğunda değer olarak 2 milyar 314 milyon dolarlık ortalamayla ilk sırada İtalya bulunmaktadır. İthalattaki payı yüzde 20,7’dir. İkinci sırada bulunan ABD’nin ithalat değeri 2 milyar 39 milyon dolar ve yüzde 18,2’lik paya sahiptir. Üçüncü sıradaki İspanya’nın ise ortalama ithalat değeri 920 milyon dolar ve payı yüzde 8,23’tür. İlimizin tarımsal değerlerinin tanıtımı ve markalaşması, haksız rekabetten korunması, ulusal ve uluslararası platformda tanınması adına özverili çalışmalarını sürdüren borsamız; Aydın Memecik Zeytinyağını 17 Eylül 2020 tarihinde, Aydın Yamalak Sarısı Zeytini’ni 21 Nisan 2021 tarihinde, Aydın Memecik Zeytinini 7 Mayıs 2021 tarihinde, Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescil ettirmiştir. Ülkemizde tescilini sağlayarak koruma altına aldığımız coğrafi işaretli ürünlerimizin dünya çapında tanınması adına Avrupa Birliği Coğrafi İşaret çalışmalarına büyük önem veren borsamız, Aydın Memecik Zeytinyağını, Avrupa Birliği’nde Türkiye’nin 20.coğrafi işaretli ürünü olarak 5 Şubat 2024 tarihinde, Aydın Memecik Zeytinini, Avrupa Birliği’nde Türkiye’nin 31. coğrafi işaretli ürünü olarak 12 Mart 2025 tarihinde tescil ettirmiştir. Avrupa Birliği Tescilli Aydın Memecik Zeytinyağını tanıtmak ve ayırt edici özelliklerini nihai tüketiciye aktarmak amacıyla, tadım panelistlerimizle birlikte ülkemizin farklı illerinde ’Aydın Memecik Zeytinyağı Tadım ve Tanıtım Günleri’ düzenlemekteyiz. Bugüne kadar 34 ilde başarıyla gerçekleştirdiğimiz bu etkinliklerle, coğrafi işaretli ürünümüzün bilinirliğini ve değerini artırmayı hedeflemekteyiz" diye konuştu.

Aydın Tarım ve Orman İl Müdürü Ayhan Temiz ise, "Aydınımız, bereketli toprakları uygun ekimi ve çalışkan üreticileri ile ülkemizin önemli tarım kentlerimizden biridir. Bu bereketin en güzel göstergelerinden birisi de şüphesiz ki zeytindir. İlimiz geçtiğimiz yıl ürettiği toplam 517 bin tonluk zeytinle ülke üretiminde sofralık zeytinde yüzde 13, yağlık zeytinde ise yüzde 14’lük bir katkıya sahiptir. Ülke zeytin üretimi sıralamasında 3’üncü olan ilimiz sahip olduğu Aydın Memecik ve Aydın Yamalak Sarısı zeytin çeşitleri ile de coğrafi işarete sahiptir. Aydın Memecik Zeytini ve zeytinyağımızın sahip olduğu coğrafi işaret Avrupa Birliği tarafından da tescil edilerek benzersizlikleri tescillenmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığımızın liderliğinde, Aydın İl Tarım ve Orman Müdürlüğü olarak bizler üreticimizin emeğini korumak, kaliteyi arttırmak ve sürdürülebilir üretimi desteklemek için tüm imkanlarımızla çalışarak sektörümüzün yanında olmaya devam edeceğiz. Ortak gayesi Aydın zeytin ve zeytinyağını sadece ülkemizde değil, dünya pazarlarında marka haline getirmek olan bizleri bir araya getiren bu toplantının hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum" ifadelerini kullandı.

Daha sonra söz alan Zeytincilik Araştırma Enstitüsü Müdürü Yardımcısı Aişe Deliboran Zeytincilik Araştırma Enstitüsü faaliyetleri ve üreticinin yaşadığı sorunlar, Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Davut Er zeytin ve zeytinyağı sektör ihracatı konularında konuşmalar yaparken, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nden Doç. Dr. Murat Aktan zeytin ve zeytinyağının ulusal ve uluslararası ticarette yeri konusunda sunum yaptı.

Toplantı 2025-2026 sezonu zeytin ve zeytinyağı sektöründe yaşanan sorunlar ve taleplerin görüşülmesi ile devam etti.